Biografi - Biography

Lagrettsmann.
Født omkring 1475 på Bjølstad, Heidal, Sel (OP).
Død omkring 1545 på Bjølstad, Heidal, Sel (OP).

Levde 1518.
Levde 1543 fra Bjølstad, Heidal, Sel (OP).
    Østen var sønn til Guttorm Endridsen [Bratt] (~1437 - ~1529) og
                                   Cecilie [Sidsel] Pedersdatter Skiåker (~1430 - ~1509).

"

T.v.: Slektstavle fra Tore H. Vigerust: «Adelsnytt», Genealogen nr. 1 1999, side 46. T. h.: Østen Guttormsens segl avtegnet etter Hemming Sollieds kopi av eldre våpenbøker i Nasjonalbiblioteket.

    Østen tillegges i yngre våpenbøker et våpen med skråstilt stokk med tre avkortede kvister på hver side, tre fritthengende liljer over og en lilje under.

    Navnet Bratt forekommer gjennom hele middelalderen og fram til i dag i hele Norden. Navnet betyr en brå, steil person, med andre ord et personkarakteriserende navn som sikkert har oppstått mange steder til ulike tider uavhengig av hverandre.

    Han nevnes første gang som lagrettemann på Bjølstad 17.01.1518 sammen med sin far (DN VIII 495):
  «Ollom monnom them som thette breff se eller høyre kennes wi efftherskriffne Gwtorm Endridsson Østhen Gwttormsson Per Arnesson och Arne Widlecsson sworne lagrettis men paa Woghe [qwede gudz oc sine1 ath wi worum pa Biørstad som liggher i Hedal sancti Antonjj dagh sogom och hørdom ath forde Jon Andhersson och adherde Andhers Arnesson skiffthet iordegossz segh i millom ath forde Jon Andhersson skwlle haffwe Klepp och Heckenne och Dalenne och Røthem och Ellinghssbø jtem skwlle adherde Andherss Arnesson haffwe ther i moth i ghen Haralstadh och Awssthrem och Bergh i Gawsdal sokn i saa sanheth ath enghen aff them skal bøthe eller bwrth selie iordhe gossz i fraa erffwingom effther thenne dagh. Tiil ytthermere bewissningh och sanning hei(n)ge wi wor insigle nedhen for thette breff skriffwett waar paa Biørstad sancti Antonij dagh anno dominj m d xviij etc.»
Sammendrag:
Fire Lagrettemænd pa Vaage erkjende, at de vare paa Bjölstad i Hedalen, da Jon Anderssön og Anders Arnessön skiftede sit Jordegods mellem sig.

"

Gjengjerd av. Gudbrandsdalenn (Regnskap og jordebøker eldre enn 1570, eske 1, legg 7, litra 1, folio 19). Trykt i «Norske Regnskaber og Jordebøger fra det 16de Aarhundrede (1520-70)», bind 4, side 53-54).

    Han nevnes som «Oustin Bratt» da han betalte gjengjerden i 1528.

    I 1530, antagelig 2. februar, gjorde Henning Munk på Blakar og «hederlig mand Østen Brath» makeskifte. Østen fikk gården «Annestad» i Lom på Skedakerstranden (Ånstad) med halve kvernstødet som lå til Skiåker, mot at Henning Munk fikk Svadegård på Dovre (DN III 1122):
  «Alle men thette breff ssee eller høre læses kennes iegh Heningh Mwnk ath jegh haffwer giorth iordeskiffthe med hedherligh man Østhen Brath ein gord som liggher po Doffre nørdre lutthen i Gulbranssdallene som either Swadegordh ffek taa førde Heningh Mwnk adherdom Esthen Brath ein gordh ther i moth i ghen ssom either Annestadh liggendes a Lom i Norheredh pa Skedaker stranden och helthen i qærnehwss stødhet som nu liggher tiil Skedaker ffrelsth och hemmelth oc akerelawsth ffor hwario manne a begge sidher med luthom och lwndom wtthan garssz och innan som tiil liggher och lighet haffwer ffro fforno och nyo ffro forde Heningh Mwnk och hanss arwinghe och vndher Østhen Brath och hanss arwinge tiil effwerdeligh eghe. tiil ytthermere visse hengher iegh Heningh Mwnk mith insigle med tesse dandemenss insigle som saa eite Simon Siwrdsson och Olaff Mikelsson lagrettes men a fforde Lom. datum in Lom anno domini m d xxx circa festum purificacionis Marie.»
Sammendrag:
Henning Munk mageskifter til Sogneprest Eystein Bratt Gaarden Annestad i Lom imod Svadegaard paa Dovre.   Østen nevnes i «Gryttingdiplomet» som ble funnet av professor Gerhard Schøning i 1775 på en av Gryttinggårdene. Han tok et referat av dette på Grytting, Ifølge Stig Grytting (muntlig opplysning til Jakup Skjedsvoll i 2007) har det senere kommet bort etter at det ble solgt til en oppkjøper i 1890-årene. Vi har derfor bare den meget utførlige avskriften han tok, og hvor han nok har fått med seg det vesentligste av inneholdet.
  «Aº 1533. Mons. Biscop i Hammer, og Capitlet, Dyre Sewoldson Lagmand ij Oplanden, Mons Trwelson, Hans Krwge oc Olaf Trwelson, Wepnere, Eric Bagge med fleere, Lagrettes-Mænd paa Hedemarken, vare samlede paa Raadstuwom i Hammer, da der for dem mødte Østen Brat og Sefren Stamstad paa Loom, paa sin Hustrues Ingelef Biørne Dottr (synes at have været en Brat) samt hendes Brødres Vegne, Alf og Knut, hvilke tiltalede Oudolf Jonson og Engilbregt Hielle (Hielle i Dofre Sogn), paa egne, samt Jens Ifwerson, paa hans Hustrue Ragnilde Endrids Dotter samt Broders Trond Tynelfs Vegne, om Jordegods, efter gamle Alf Stamstada og hans qvinne Hustru Ingeborg biernedotter (hvilke da have været af Adel, da hun faaer Titel af Hustrue, og mueligt af Familien paa Blakar paa Loom).»
    ....
    Paa denne post dømtes, at Gudriit vel havde Ret til at beholde alle løse Penge, men ei det faste Gods, efter Norske Lov, som befaller, at fast Gods ei maae falde i Ut-Arv. Af denne Post reiste sig den Trætte, som nu var for Retten: thi Gudriit skiftede Godset mellem sine Frender, Jon Audulfson, hendes Farbroder, og sin Søster, Engelbrith Hielles Moder. Blev nu derfor avsagt, at alt Gods, efter Hustru Ingeborgh og hendes Morbroder Frederic, da ingen nærmere er til, skulde viige tilbage til den rette qvist och Ættebolk igjen, nemlig til Østen Bratt og hans Slægt, efter tuenne Breve, udgivne af 24 de ældste Mænd i Gudbrandsdalen. Og liigeledes blev nu den heele Sags Slutning og den endelige Dom deri, at det omtrættede Gods skulde tilfalde bemeldte Østen, samt Sefren, hans Hustru og hendes Brødre.»

    Det finnes også en stadfesting på at Østen Bratt og Søren Stamstad vant denne saken i et diplom i Riksarkivet. Det er skrevet på Hamar i 1534 og der stadfester lagmannen i Oppland, Dyre Sevaldsson, med lagretten og biskopen dommen fra 1533 i saken mellom «Audulf Bogie, Jens Iversson og Ingebret Hielle, mot Østen Brath og Søfren Stamstad» da motparten ikke møtte frem (DN III 1136).

    Siste gang han nevnes er når han var vitne på Bjølstad 11.03.1543 da Jon Andersen Kleppe ga sønnen Knut gården Mo (DN X 717). Under diplomet fra 1530 hang seglet hans ved.

    Etter det Nils Stub har notert i sine opptegningsbøker har det vært strid om noe av Bjølstadgodset i årene før 1575:
  1. 16.06.1572 har han notert:
    «Anno 1572 Sancte Botolffs affthenn paa Edzuald Lagtinngh: [p. 33].»
    «Skall the pendinge betallis som Peder Bratt haffde lontt oc Erich Brattis søster wiige tiill forne gardtt Arne gard som Erich Bratt hadde vtsett.
    Schall Knud Bagge [gift med Marthe Torsteinssdotter, Peder Østensens enke] och Erich Biølstad møde her paa Etzuald thenne same aars dag till widre proff och beuisning the haffue paa baade sider om Biølstad och hues arff – [ikke fullført].»
  2. 24.01.1573 har han notert:
    «Tridie sogne fore [p. 53].»
    «Tore Østensdotther paa Bølstadt [skall (overstrøket)] och Cissel hindis søster, skall vige till Arnegard, Och betale theris broderbarn igen hues [beuiselig (overstrøket)] pendinge som Per Bratt theris fader [dvs. deres bror Peder] vdlagde att løse samme gard mett, och beuisis att hans egne frelse pendinge ther fore var vdlagt, Knudt Bagge stodt i rette paa sin [quindis (overstrøket)] steffbarns vegne.»
  3. 25.06.1575 har han notert:
    «Første syckne epther» [p.197]».
    «Knudt Bagge Niels Gulsuold och Erich Biørnsen skulle møde paa Biø(r)nstadt, løffuerdagen for Sanctj Mi(c)hils dag (24 Septbr.) om en gard the sagde at Knudt ville trenge them till att bytte aff,»
  4. 11.10.1576 har han notert:
    «Then første syckne for vinthernetthene» [p.250]».
    «Knud Bage skall beholle thenn gaard Rud han haffuer j pant aff Tor Bratt jndtil saa lenge hand faar synne wdtlagde (pen)dinge jgenn effth(e)r hans breffs lydelze som hand beuiste met breff och seigel sandt att were Och the breffue som tilforne ere sagde macteløse skal effth(e)r thene dag icke kome Knud wnder øigen disligiste giorde Knud syn Edt att hand . . . . . . . end hans hustrus . . . . . . . [e]r tilbyt j salig Tor Brattis . . . . . . neruerelse»     Lærer Per Berg, Hamar, skrev en interessant artikkel i NST XI, hefte 4 (1948), med tittelen:
            «Kvar vart det av Brattgodset?».
     Jeg gjengir her deler av artikkelen.
  «Fra Eirik Bjørnsen kjøpte Bjølstad i Heidal i 1430 og frem til vel 1530 ser det ut til at ætten har økt sine jordeiendommer litt etter hvert. Ætten har også i denne tiden klart å holde jordegodset samlet, det har ikke forsvunnet mye ved skifter. Eirik Bjørnsen var vel selv en eldre mann da han kjøpte Bjølstad, for skal en tro den alder som er oppgitt, er hans sønnesønn Guttorm Eindridsen født i 1435. Ifølge Ivar Kleiven døde Eirik Bjørnsen før 1441. De tre neste leddene er:
    Endrid Eiriksen [Bratt] (ca. 1400 - ca. 1460) gift med Ingeborg. Hennes mor het Borghild Fredriksdatter og var fra Lom, men var gift til Trøndelag. Borghild og hennes mann døde tidlig, og Ingeborg ble fostret opp hos en morsøster i Lom. Med Ingeborg kom flere gårder i Nord-Gudbrandsdal over til Bratt-ætten.
    Guttorm Endridsen [Bratt] (ca. 1435 - ca. 1530) gift med Cecilie Pedersdatter fra gården Skidaker (Skjåk) i Skjåk. Med henne kom mye jordegods i Norddalen over til ætten.
    Østen Guttormsen [Bratt] (ca. 1475 - ca. 1550) gift med Tora Tordsdatter Tjerne fra Ringsaker. De mange gårdene på Hedmark og Oppland som Brattene eide, har vel helst kommet med henne.
    Ved den tid da Østen Bratt døde, ser det ut til at store deler av jordegodset har vært pantsatt, slik at ætten ikke hadde full råderett over dette.»

    Han går så over til å behandle 6 av Østens barn som alle føres med Tora Tordsdatter Tjerne som mor:
1. Tor Østensson Bratt, død 27.08.1560.
2. Eirik Østensson Bratt, død før 1572.
3. Per Østensson Bratt, død ca. 1565.
4. Aase Østensdotter Bratt, død før 1570.
5. Tore Østensdotter Bratt, død før 1606.
6. Sidsel Østensdotter Bratt.

    I tillegg til disse barna fører Engebret Haugen en Engebret og en Ivar blandt Østens barn (Ættesoge for Gudbrandsdalen, bind II (1968), side 47).

    Bakgrunnen til dette må være et diplom skrevet på Bø i Lesja 21.11.1555 hvor det framgår at «Jffuer Østenssenn och Engelbrett Østenssenn och Tore Østensdatter [er] sambarne syskiin till fader och moder» (DN III 1176). Ivar og Engebret nevnes kun i dette diplom.
  «Ollom monnom som thette breff sseea eller høre sender wy Olluff Korby Eriik Bøy Guttorm Hattrym och Haldo Hollene suorne logrettis mend paa Lessøø att wy ware paa Bøj rette steffne stuffue torsdagenn nest for sancte Karynn dagh aar 1555 y k. m. ffodz neruerlsse och flere gode mend hiørde wy ytth wenlight och ytt suskenn skyfft emellom Jffuer Østenssenn och Engelbrett Østenssenn och Tore Østensdatter sambarne syskiin till fader och moder. Bleff ty saa forlichte att Tore Østensdatter schulle følge v. #s. y Holagger oc end hudeschill y Sylsgiørd tyll ewerdelyge eydom vnder seg och syne affkomme och erui(n)ghe forti thett war hynnis faders godtz och rette odall och schall thette skyffte vbrødelig holldis. Att saa err y sandhed som forschreuith staer setter wy wore jndsigel medh begge hynnis broders jnsegell neddenn for thette wortt obne breff som giordtt warr aar och dag som forschreffuith staerr etc.»
Sammendrag:
Fem Lagrettemænd paa Lesje kundgjöre et Arveskifte mellem de 3 Söskende Ivar og Engelbrekt Öysteinssönner samt Thora Öysteinsdatter.     Opp gjennom årene har det blitt diskutert hvorvidt Østen var gift en gang eller flere ganger, hvilke barn han hadde og eventuelt i hvilke ekteskap de hørte hjemme.

    I Digitalarkivets forum ble det ført en diskusjon med utgangspunkt i skiftet nevnt ovenfor i 2009:
        [#66572] Engebret Eysteinsson Bratt .til Holåk i Lesja - Om hans foreldre.
    Tore H Vigerust - 27.01.2009:
  «Til mitt innlegg 3 og spørsmålet i innlegg 6. Det er neppe så interessant hva Engebret Hougen har ment eller ikke ment. Det som er viktig i dag er : hva vet vi.Vi vet at en Engebret var bruker av Holåk i 1528. Hans navn står i skattemanntallet som er trykt i NRJ bind IV.Og da er vel det vi vet om ham, nevnt. Så finnes det et skiftebrev fra 1555 som noen mener kan belyse slekten Bratt. Men jeg er ikke blandt dem som mener det.»
    Tore H Vigerust - 27.01.2009:
  «Jørgen er bruker på Holåk i alle manntall fra 1610 til og med 1626, mens Karin står i manntallet fra 1627 og noen år utover. Det er interessant at det finnes folk i 2009 som mener at en gårdbruker i 1620-årene er sønn av en gårdbruker i 1520-årene. Man kan jo tenke seg om slikt kunne inntreffe i vår tid, med svært mye lenger levealder enn på 1500-tallet: hvor mange gårder i Norge drives i 2009 av personer som er sønn av gårdbrukeren på samme gården i 1909?»
    Jakob Skjedsvoll - 27.01.2009:
  «Eg vil få lov å nemne at dette var eit emne som var drøfta på Bratt-seminaret som vart arrangert av Gudbrandsdal slektshistorielag sist haust. Til det seminaret skreiv eg ein artikkel om den eldre Bjølstadslekta som er trykt i Gudbrand nr. 3/2008. Det vil føre alt for vidt å ta heile argumentasjonen her, men interesserte kan kjøpe dette heftet ved å vende seg til laget på internetadressa www.gudbrandsdalslekt.com. Grunnlaget for å tru at Eystein Guttormsson Bratt hadde ein son Imbrikt (Engebret) som kom til Holåk, er tunt. Det var eit skifte skrive på Bø på Lesja 21.01.1555 mellom heilsyskena Imbrikt og Ivar Eysteinssøner og Tore Eysteinsdotter der dei vart enige om at Tore skulle ha noko jord i Holåk og Selsjord 'fordi thett war hynnis faders godtz och rette odall ---'. Grunnlaget for å tru at dei tre var frå Bjølstad, er at diplomet låg i Bjølstadsamlinga, det er forma som eit heimelsbrev for Tore Eysteinsdotter, og det er vanskeleg å finne noko anna grunnlag for plasseringa av brevet enn at det er Tore Eysteinsdotter på Bjølstad dette gjeld. Det er likevel påfallande at vi ikkje finn att dette godset i seinare skifte på Bjølstad.Om Eystein Guttormsson Bratt hadde ein son Imbrikt, er det like fullt høgst usikkert om mora var Tora Tordsdotter frå Tjerne. Truleg oppkallingsskikk kan vel heller tyde på at desse tre heilsyskena var barn av ei seinare kone, der Tore var oppkalla etter den avdøde kona Tora Tordsdotter. Om det i tilfelle var denne Imbrikt som vart nemnt som brukar på Holåk i 1528, må også bli høgst usikkert, for farsnamnet til han er ikkje kjent og det blir, som Tore Vigerust har nemnt ovanfor, litt vanskeleg å få det til å gå saman aldersmessig, men ikkje umogleg. Det kan ha vore slektskap på ein annan måte, men vi har ikkje kjelder som kan seia noko om det. Heller ikkje overgangen til seinare generasjonar på Holåk er sikkert utgreidd. Så langt eg kjenner til, er korkje Jørn (Jørgen) eller Kari (Karin) nemnde med farsnamn. Ut frå namn som er brukte seinare i slekta, finn eg det truleg at ein av det ættar frå ein Imbrikt, men ut frå dei spinkle kjeldene som finst, ville eg helst tru det var Kari. I den stutte drøftinga av etterslekta som vi også hadde på seminaret, var min innleiande merknad at den eldre Holåkslekta treng ein ny gjennomgang, og eg er sterkt i tvil om det som har vore skrive tidlegare, er heilt rett. Dersom ein vil basere anetavla si på nokonlunde sikker kunnskap, ville eg nok rå til at ein til så lenge ikkje går lengre bakover enn til Jørn og Kari.»

    I slektstavlen over «De eldste ledd av slekten Bratt av Bjølstad» i Tore H. Vigerusts artikkel «Adelsnytt» (Genealogen nr. 1 1999, side 46) føres
    «Øystein Bratt Guttormsson på Bjølstad»
        – i et mulig første gifte med «Gudlaug Olavsdotter», [markert med et «?»-tegn]
        – dernest gifte med «Tora Tordsdotter (Tjerne-ætten)».
    Spørsmålet han stiller er vel om den her nevnte «Østen Gutormsøn» kan være identisk med «vår» Østen Guttormsen Bjølstad [Bratt], da dette gifte fant sted allerede i 1493!
    Tore Vigerust angir intet om fordelingen av barna.

    Bakgrunnen er tre eldre brev referert i utdrag i lagmannsdom av 21.04.1612 i Statsarkivet, Hamar (Oppland lagdømmes tingbok 1, 1611-1613) datert 1493 (DN XXI 600):

"

Opplandenes lagstol, tingbok nr. 1 1611-13, folio 68.

  «- - herhos wdj rette lagde trende Copiær Beseglet aff nogle gamble breffue, Liudendis ad en wed naffn Østen Gutormsøn haffr giffued sin hustru wed naffn Gulloff Ollsdaatter forn. Tagestad i fæsten gaffr, Huillcke breffue erre alle Daterit 1493:»
Sammendrag:
Brev om at Øystein Guttormsson hadde gitt sin hustru Gudlaug Olavsdotter garden Tåkåstad (i Sør-Fron) i festegave.     Jan Eilert Jaatun tar utgangspunkt i diplomet skrevet på Bø i Lesja 22.11.1555 (DN III 1176) i sin artikkel
        «Eystein Guttormsen Bratts ekteskap» («Gåmålt frå Lesja og Lesjaskog» 1985)
når han hevder at Østen var gift tre ganger og at han i disse ekteskap hadde 8 eller 9 barn.
    Hans resonnement i det følgende er derfor avhengig av at dette diplomet gjelder Østen Bratts barn!
  «Alle steder der Brattslekten i Gudbrandsdalen er nevnt, ser vi at Eystein Guttormsen Bratts kone var Tora Tordsdatter. Hun var søster av Gudrun eller Gudrid Tordsdatter som var gift med Johan Hansen Kruckow til Sørum i Luster i Sogn og væpneren Kjeld Tordsen som eide Dynagodset i Viken dvs. Båhuslen, og Ingeberg og Tjerne i Ringsaker.
    At Eystein Guttormsen virkelig var gift med Tora, har jeg ingen grunn til å tvile på, men at Eystein kanskje har vært gift også med andre, har jeg ikke sett nevnt noen steder. Enkelte ting tyder nemlig på at så er tilfelle.

    (1) Eystein Guttormsen og Tora Tordsdatter hadde i hvert fall sønnen Tord som var Erich Rosenkrantz', foged i Bergen. Der ble han gravlagt 27. august 1560. Enken, Barbro Trondsdatter giftet seg før 1. juli 1563 med Hans Pedersen i Bergen. Den dagen la nemlig Eirik Bratt fram et brev med 2 menns segl at Salig Tord Bratt, bror til Eirik hadde skiftet med søsknene sine farsarven, men da hadde ikke Eirik vært tilstede. Ved skiftet hadde Eirik fått et forgylt sølvkrus på 26 lodd og 16 store brudepenger som Tord Bratts hustru Barbro Trondsdatter hadde lånt av mor hans å bu seg brur med. Dette ville så Eirik ha tilbake (Kilde: Ættesoge for Gudbrandsdalen II s. 103).
    Det som slår meg er at det står mor hans (Eirik) og ikke med et ord antyder at det var mor deres, at NN også var mor til Tord og at hun var Barbros vermoder! Eirik var ikke tilstede på skiftet etter faren. Han var, vet vi, svein på Akershus slott i 1557/58 og var kanskje der alt da faren døde, i hvert fall synes det for meg som at Eirik Bratt har vært en en del yngre enn broren Tord og at de må ha hatt hver sin mor.

    (2) I Diplomatarium Norvegicum, bind III s. 1176, finner vi et brev fra Bø i Lesja skrevet 21 november 1555. Det ble da holdt arveskifte mellom søsknene Iver Eysteinsson, Engebret Eysteinsson og Tora Eysteinsdatter, sambårne søsken til fader og moder. Tora skulle ha 5 pund i Holaker og 1 hud i Selsjord.
    Det står ikke her noe om at de representerer flere søsken. Tord og Erik er bl.a. ikke nevnt, snarere synes det å ligge i forsikringen "samborne søsken til fader og moder" at de tre nevnte er det eneste i sin kull og at de må ha hatt halvsøsken. At de tre er barna til Eysten Bratt, kan det ikke være tvil om, da brevet fra Bø senere befant seg på Bjølstad i Heidal. Tora Eysteinsdatter Bratt og mannen Eirik Trondsen fra Tynnøl i Lesja overtok nemlig i sin tur Bjølstad.
    Tora Tordsdatter kan være død alt omkring 1520 og Eystein snart blitt gift på ny med mor til Ivar, Engebret og Tora. Hun er i tilfelle helt i tråd med datidens navneregler blitt oppkalt etter farens første kone.

"

Gjengjerd av. Gudbrandsdalenn (Regnskap og jordebøker eldre enn 1570, eske 1, legg 7, litra 1, folio 19). Trykt i «Norske Regnskaber og Jordebøger fra det 16de Aarhundrede (1520-70)», bind 4, side 56). (Rygh: Holaaker ble skrevet Hallack i 1520).

    Hvem Eystein Bratts andre kone kan ha vært har jeg derimot ingen sikre formeninger om, men da sønnen Engebret ser ut til å ha vært bruker på Holaker, er det fristende å antyde at hu kan ha vært datter til en eldre Engebret Holaker som er nevnt i Gjengjerden 1528.

    (3) Jeg har alt nevnt væpneren Kjeld Tordsen som var Tora Tordsdatters bror. Han er nevnt i 1523 (DN VII 516) og var i 1525 sysselmann i Østerdalen (DN XII 359). 1. mars 1532 skriver hr. Vincents Lunge til Hr. Esge Bilde at "Kjeld Tordsen er knape av Hedmarken falt ved Elfsborgs inntakelse" (DN IX 673). Nå var det kanskje ikke ved Elfsborg, men ved Karlsborg han falt for 24. november 1532 står det i et brev skrevet på Eidsvoll: Johan Kruchow på sin hustrus vegne og hans medarvinger skal beholde det gods som tilhørte Kield Tordsen som hadde satt seg opp mot sin herre og ble slått ved Karlsborg. Godset var Dyne i Viken, Tierne og Ingeberg på Hedmarken (DN XII 532).
    Her får vi friske opp i våre historiekunnskaper: Kjeld Tordsen var av de yngre adelsmenn som hadde sluttet opp omkring kong Christian II i dennes bestrebelser for å gjenvinne Danmark-Norge fra farbroren Fredrik I. Dette var i virkeligheten for landsvik å regne, og godset til Kjeld skulle dermed etter loven inndras under kronen. At så ikke skjedde kom av at Johan Kruckow hadde vært kong Fredriks mann. Han arver nevnte gods på kronens vegne og flyttet også til sin nye setegård Tjerne i Ringsaker. Jeg er klar over at han arver med sine medarvinger, men dersom en av disse var Tora Tordsdatter på Bjølstad, er det merkelig at ikke Brattene blir sittende med noe av det nevnte godset. I hvert fall er det merkelig at de ikke ville sikre seg noe av Ringsakergodset da slekten alt hadde eiendom i By på Veldre. Men i betegnelsen medarvinger kan vi vel også finne de barna Johan Kruchow og konen hadde eller ville få. Brattslekten hadde omkring 1530 alt vunnet en stor arvesak, og var ellers ikke kjent for å la et krav gå fra seg.
    Var derimot Tora Tordsdatter død før 1532, ville etter dagjeldende arvelov hennes barn ikke være arveberettiget i det hele tatt. Alt vil da tilfalle levende søsken.
    At Tora Tordsdatter er død før 1532 støtter det jeg alt har antydet. Dersom Eystein Bratts barn i et 2. ekteskap skal rekke å bli fullmyndige før 1555 (skiftet på Bø) må de være født før 1530. Jeg har alt antydet at Tora Tordsdatter kan være død alt om lag 1520.
    Omkring 1530 er så Eystein Bratt blitt gift for 3. gang. En datter i dette ekteskapet, Sidsel, må¨være født om lag 1530, da hennes datter Karen Sevaldsdatter fra Hovin (Hove) i Fåberg som levde som enke på Ljøstad i Romedal i 1612 selv hadde en voksen datter Ingerid som alt da var gift for 2. gang. Ingerid skulle dermed være født ca. 1580 og moren Karen Sevaldsdatter f. om lag 1550-55.
    Av samme ekteskap må så førnevnte Eirik Bratt og muligens også en Christian Bratt ha vært (se begrunnelse 1). Begge var som yngre folk og sveiner på Akershus 1557/58.

    (4). Fra et skifte på Bjølstad som Engebret Hougen nevner i sin Ættesoge for Gudbrandsdalen II s. 112, finner vi følgende.: "Same tjid hørde wi Och saa at førne Thore Østensdatter gaffue och nevnte sin szøster Sidszell en hud i Wiste paa Wage som waar hendis Mørne godz for en hud i Hielle paa Doffre".
    Her får vi en antydning om at Tora og Sidsel kan ha hatt hver sin mor. Engebret Hougen streifer også innom tanken (AFG II s. 113), men forkaster den da Sidsel Eysteinsdatter Bratt etter hans oppfatning må være eldre enn hun etter mitt skjønn trenger å være. E. Hougen mener at en datter av Sidsel var gift med Nils Andersen Busvold, men jeg mener det er Sidsel selv som var gift (2. gang) med Nils Busvold.

    Hver for seg er kanskje ikke disse 4 momentene noe bevis for min påstand; en gammel brevskriver kan selvsagt ordlegge seg litt klønete, men samlet og dersom vi skal ta utsagnene bokstavelig – og hvorfor skal vi ikke det? – synes jeg det er belegg for en forsiktig konklusjon:
    Eystein Guttormsen Bratt, født omkring 1475/80 død før 1555.
Gift 1 gang med Tora Tordsdatter, død omkring 1520.
Gift 2 gang med NN (Engebretsdatter Holsaker?), død omkring 1530.
Gift 3 gang med NN.
    Barn i 1. ekteskap:
a. Tord Eysteinsson Bratt, død 1560, barnløs, gift med Barbro Trondsdatter.
b. Per Eysteinsson Bratt, på By i Veldre, død ung før 1560, hadde barn,
                                                                    gift med Marte Torsteinsdatter.
c. Åse Eysteisndatter, enke på Tynnøl 1557/58,
                                   gift med Trond Eindridesson Tynnøl
                                   (far til Eirik Trondsson på Bjølstad).
    2 ekteskap:
d. Ivar Eysteinsson, nevnt 1555, barnløs, død før 1560.
e. Engebret Eysteinsson Holaker, nevnt 1555, død før 1557/58. Barn.
f. Tora Eysteinsson Bratt, gift med Eirik Trondsson fra Tynnøl, bruker på Bjølstad.
    3. ekteskap:
g. Eirik Eysteinsson Bratt, nevnt 1557/58-63, overtok Bjølstad, barnløs.
h: Sidsel Eysteinsdatter, gift 1. gang med Sevald Dyresen på Hovin i Fåberg og
                                       gift 2. gang med Nils Andersen Busvold i Romedal.
i. ? Christian Bratt, nevnt 1557/58, er i tilfelle død før Eirik
                                                         siden halvsøsteren Tora og mannen kunne overta Bjølstad.»

    Fra Jakob Skjedvoll: «Den eldre Bjølstadslekta» :
  «Eystein Guttormsson Batt er einaste barnet til Guttorm Eindridsson og Cecilie Petersdotter som vi nå kjenner til. Han er nemnt sikkert seks gonger i samtidige kjelder og kanskje eit par gonger til. Fyrste gongen han sikkert er nemnd, var "Østhen Gwttormsson", som nemnt ovanfor, lagrettemann på Biørstad 17.01.1518 (DN VIII 495), Han er nemnt "Oustin Bratt" da han betalte skatten gjengjerd i 1528. Som nemnt ovanfor bytte "hedherligh man Østthen Brath" jord med Henning Munk 02.02.1530 (DN III 1122). Han er nemnt i to av dei tre Grytting-diploma. I det udaterte diplomet, truleg frå omlag 1530, er han nemnt "Østen Brath", han har da saman med Søren Stamstad fått teke opp vitnemål om retten til jordegods som farmora hadde odelsrett til. I 1533 har "Østen Brat/Bratt" ført saka for lagmannen og fått seg tilkjent dette godset. Saka har vorte endeleg avgjort i 1534 med same resultat for "Østhen Brath" og Søren Stamstad (DN III 1136). Han er nemnt siste gong 11.03.1543 da "erlige och welfforstandige mend szom er Østhen Brath och Alff Olafson" som vitne hengde segla sine under eit brev skrive på Bjølstad der Jon Andersson (Kleppe) gav Mo til sonen sin (DN X 717). Det kan knapt vera tvil om at det er same mannen som er nemnt desse gongene. Det var også ein "Øssthen gwtthorm son sworen Larettis Man oppaa wogee" som 30.07.1530 "wnthe Amwnd Jwer son ørees bol i skwlenggher som ligger o mellom kwam ok Heddalenn" (DN XXI 773). Dette kan knapt ha vore nokon annan enn Eystein Guttormsson Bratt på Bjølstad. Amund Ivarsson åtte truleg Røssem i Kvam, for Skulengene har i den tida ein kjenner til seinare, fylgt den garden.
    Det har også vore nemnt at den "Østen Gutormsøn" som i følgje tre brev frå 1493 "haffr giffued sin hustru wed naffn Gulloff Ollsdaatter forn. Tagestad i fæsten gaffr," (DN XXI 660) skulle vera Eystein Guttormsson Bratt på Bjølstad. Eg kjem attende til det nedanfor.
    Eystein Guttormsson må etter dette sikkert ha vore fødd før 1488 og dersom resonnementet ovanfor om alderen til faren er rett, kan han knapt vera fødd før 1465. Han kan tidlegast ha døytt i 1543, men sikkert før sonen Tord døydde i 1560. Av det udaterte Gryttingdiplomet går det klårt fram at han var son til Guttorm Eindridsson. Han må ha overteke Bjølstad etter faren før 1528, ettersom han da betalte gjengjerden, medan faren ennå var i live.
    Det er semje mellom dei som har skrive om emnet, at han var gift med Tora Tordsdotter frå Tjerne på Ringsaker. Fram til og med Engebret Hougen i Ættesoge for Gudbrandsdalen II har det vore rekna med at ho var mor til alle barna hans og at han var gift berre ein gong. I seinare tid har nokre forfattarar kome til at han må ha vore gift fleire gonger. Jan Eilert Jaatun har under tvil kome til at han kan ha vore gift tre gonger. Tore Hermundsson Vigerust har meint at han kan ha vore gift to gonger, men har ikkje presisert kva kjelder han byggjer på eller drøfta det nærare. Eg finn det mest praktisk å drøfte kven han var gift med saman med kva barn han hadde. Det har vore nemnt at han kunne ha i alt ni namngjevne barn som voks opp; rekkjefølgja har vore rekna for usikker, men i den rekkjefølgja Engebret Hougen nemner dei, heitte dei Tord, Tore, Ivar, Eirik, Kristian, Åse, Per, Sissel og Imbrikt. Eg tek i gjennomgangen nedanfor i det vesentlege utgangspunkt i framstillinga til Engebret Hougen og tidlegare Per Berg.
    Det er ikkje kjent noko dokument om skiftet av jordeiga etter Eystein Guttormsson Bratt, men i ei sak for rådsturetten i Bergen 01.07.1563 som Eirik Bratt førde mot mannen til enkja etter Tord Bratt, er det nemnt at Tord skifta godset etter faren medan Eirik var fråverande. Som nemnt ovanfor, skifta Tore og Sissel Eysteinsdøtre eit stort jordegods mellom seg 10.10.1575, m.a. Bjølstad. Angard og ein av Skjåkgardene. Dette må vera sentrale delar av godset til Eystein Guttormsson Bratt; Bjølstad hadde som vist ovanfor vore slektseige sidan 1430, og faren til Eystein, Guttorm Eindrissson Bratt, budde der i 1509, faren og kona hans, Cesilie Petersdotter, bytte til seg Angard 19.01.1500 (DN II 1010), og Skjåk må ha vore av fedregodset til Cesilie Petersdotter, sjå drøftinga av henne ovanfor. Dette viser at Tore og Sissel Eysteinsdøtre må ha vore etterkomarar og høgst truleg døtrene til Eystein Guttormsson Bratt. Når Skjåk var med på skiftet, viser det óg at Cesilie Petersdotter må ha vore mor til Eystein.»     Han referer så til Nils Stubs oppregnelser i 1575 som er nevnt tidligere i biografien og fortsetter:
    «I eit forlik 08.10.1575 mellom Knut Bagge og Eirik Bjølstad vart det dessutan bestemt at Knud Bagge skulle nyte og behalde den brorpart som tilforn var tilbytt, og han skulle "ei gjøre Eric Biølstad nogen Plats eller møte anten paa Biølstad eller dens tilliggende Herligheder i nogen Maade"».

  «Det går av dette fram at Tore og Sissel hadde ein bror Eirik Bratt og at dei skal ha Angard mot å betale attende pengane til brorbarnet(a) sitt(sine) som far til dette brorbarnet, Per Bratt, hadde lånt Eirik Bratt mot pant i Angard. Når Tore og Sissel fekk rett til å løyse Angard, må Eirik Bratt ha fått utlagt denne garden på eit tidlegare skifte. Garden må ein gong før eller etter dette skiftet ha vorte pantsett til nokon annan og Per Bratt har så hjelpt broren Eirik Bratt med eigne pengar til å løyse inn att garden. Eirik Bratt må ha vore død utan etterkomarar eller foreldre i live da denne striden kom opp i 1572 og Tore og Sissel må ha vore dei einaste attlevande syskena, jf. arvebolken i landslova. Forliket 08.10.1575 (utrykt diplom i Riksarkivet, Bjølstadsamlinga) viser også at det har vore eit tidlegare skifte, der Per Bratt har fått ein brorlut, som Knut Bagge da (på vegne av barnet/barna til Per) skulle behalde. Kva krav Knut Bagge kan ha reist om Bjølstad må ut frå kjeldene og arvebolken i landslova bli uklårt; de er mogleg det kan ha vore eit pantekrav. Det kan ha vore at «then gaard Rud han haffuer j pant aff Tor Bratt» som er nemnt ovanfor, har vore Rudi i Heidalen, og at den garden da har vore rekna saman med Bjølstad. Når Bjølstad i skiftet i 1575 er rekna til 10 huder, må det helst vera rekna saman med Rudi og kanskje Åseng, for Rudi er ikkje nemnt ellers i skiftet og garden var i eiga til Bjølstadmennene seinare. I 1647 var Bjølstad på 5 huder og Rudi på 2 huder.
    Desse rettssakene viser i alle fall at også Per Bratt må ha vore bror til Eirik, Tore og Sissel, Det har vore reist noko tvil om denne Per i det heile har funnest, men ut frå det kjeldematerialet som her er referert, kan det vanskeleg vera grunnlag for slik tvil
    Enkja etter Per Bratt som var opppattgift med Knut Bagge, heitte Marit Tostinsdotter. Ho var gift tredje gongen med Abraham Nilsson Stub, for i ei rettssak om Kruke som han i 1592 førde på vegne av stesonen Lars Bratt er det sagt «at same Kluge nu vdj langsommelige tidt haffue leiget øde, jndtill Knudt Bagge som aate den Quinde som forne Abraham Stubb nu aager, same Ødeyord vdenn Loug och mynde jndheggnit och brugte, vnder denn gaardt Herringstad som forskreffne Abraham nu paa boer, …” (DN XVI 483) Det går av dette klårt fram at Marit Tostinsdotter og Abraham Stubb budde på Heringstad i 1592. Heringstad er grannegarden til Kruke. Det virkar da truleg at Marit Tostinsdotter saman med andre mannen Knut Bagge også budde på Heringstad da han gjerda inn øydegarden Kruke for eigen bruk. Når Lars ber tilnamnet Bratt, må han ha vore son frå fyrste ekteskapet til Marit Tostinsdotter, med Per Bratt. Det må vera denne Lars Bratt som tok at bruken av By i Veldre i 1601 og som i 1615 blant mykje anna gods åtte 3 huder i Heringstad og 3 huder i Vik i Kvam. Den mest rimelege forklaring på dette må vera at Per Bratt har fått utlagt Heringstad og Vik som sin del av arven etter foreldra, og at dette var den brorparten Knut Bagge skulle få behalde, på vegne av kona og stesonen, etter forliket 08.10.1575, sjå ovanfor. Når kona budde der seinare og garden må ha vore Brattgods, er det høgst truleg at også Per Bratt budde på Heringstad til han døyde ei tid føre 1572.
    Når Eirik hadde fått Angard som også var på 6 huder, og sonen til Per også hadde 6 huder som må ha vore Brattgods, tyder dette på at ein brorpart i det opphavelege skiftet har vore nettopp på 6 huder. Når Lars Persson truleg må ha vorte eigar av alt Bjølstadgodset frå foreldra, tyder det på at han i alle fall var einaste sonen til Per.
    Av den rettsaka som Eirik Bratt førte for rådsturetten i Bergen som nemnt ovanfor, går det klårt fram at han hadde ein bror som heitte Tord. Det må ha vore denne Tord Batt som var faut for Erik Rosenkrantz og som fekk kvittering for rett regnskap for 1550 og 1551 i eit brev skrive 24.03.1552 (DN III 1171) som låg i Bjølstadsamlinga. Tord Bratt døyde i Bergen like før 27.08.1560, da han vart gravlagd. Når det var Tord som stod for skiftet etter faren, var han truleg eldste son i live da faren døydde. Det er ikke kjent når dette skiftet gjekk føre seg.
    I eit skifte som er skrive på Bø på Lesja 21.11.1555 vart dei tre heilsyskena Ivar Eysteinsson, Imbrikt Eysteinsson og Tore Eysteinsdotter enige om at Tore skulle ha 5 skinn(?) i Hokåk og ei hud i Selsjord «forti thett war hynnis faders godtz och rette odall ---« (DN III 1176). Diplomet lå på Bjølstad. Det er ikkje heilt enkelt å tolke kva dette skiftet akkurat inneber, men det er i alle fall heilt sikkert at det gjeld tre heilsysken, Ivar, Imbrikt og Tore, og at faren heitte Eystein. Det har av alle som har skrive om dette hittil, vore rekna at dei var barn til Eystein Guttormsson Bratt. Det veit vi eigentleg ikke sikkert. Grunnlaget for å tru det, er at brevet låg i Bjølstadsamlinga, brevet er forma som eit heimelsbrev for Tore Eysteinsdotter og det er vanskeleg å finne noko anna grunnlag for plasseringa av brevet enn at det er Tore Eysteinsdotter på Bjølstad dette gjeld. Det er sagt at jordegodset Tore fekk i Selsjord (på Lesja) og Holåk var odelsgods til faren; det kan ha vore del av det Hjellegodset som Eystein Gutttormsson Bratt fekk hand om i 1534 (Gerhard Schønning), men det er påfallande at vi ikkje finn att dette godset i seinare skifte på Bjølstad, Eg finn det likevel, som andre tidlegare, ut frå at brevet låg på Bjølstad, mest truleg at dette gjeld barn til Eystein Guttormsson og at han dermed også hadde sønene Ivar og Imgbrikt. Det var ein Imbrikt som var brukar på Holåk i 1528, det kan kanskje ha vore denne Imbrikt Eysteinsson, men da må desse tre ha vore av dei eldste barna til Eystein. Ivar er ellers ikke funne nemnt.
    Åse Eysteinsdotter er berre funne nemnt ein gong, i eit utdrag av eit brev frå Bjølstad i Munthes samlingar. Absalon Pedersen nemner i si kapitelbok 20.08.1570 eit friarærend til "een pige, ved navn Barbara Trondsdotter, fød i Gudbrandsdalen oc sigis vere Tord Brattis søsterdoter, ---", Da ho gifte seg året etter noterte han 02.09.1571: «Stod her Jens Persons brøllup, scholemester i Bergen, med en pige Barbara, fød paa Hetmarcken, fød af de Bratters folch». Denne Barbara Trondsdotter må truleg ha vore fødd om lag 1550 eller litt før. Det er ikkje kjent at Tore eller Sissel Eysteinsdøtre kan ha vore gifte med nokon Trond. Dersom vi skal tru at Absalon var rett orientert om slektbakgrunnen til Barbara, må det derfor truleg ha vore ei syster til i syskenflokken og mor til denne Barbara kan ha vore Åse.
    Kristian har vore nemnt som ein mogleg son til Eystein med bakgrunn i at det var ein Kristian Bratt som fekk sveineløn på Akershus slott i 1557/58, samtidig med at ein Eirik Bratt også var der. Det er ikkje kjent nokon annan Eirik Bratt dette kunne vera enn Eirik Eysteinsson frå Bjølstad, men det er ikkje dermed sikkert at det var han. Kristian Bratt er ikkje funne nemnt andre gonger og det må etter mitt skjønn bli usikkert kvar han var frå.
    Det er ikkje sikkert kjent frå samtidige kjelder kven Eystein Guttormsson Bratt var gift med. Eg finn det truleg at han har vore gift fleire gonger når han høgst truleg hadde minst åtte barn som nådde vaksen alder. Dette var ei tid da folketalet ikkje voks, på grunn av epidemiar og levekår ellers. Talet på barn som nådde vaksen alder var dermed høgst truleg berre litt over to per kvinne i gjennomsnitt. Det skal nemnast nedanfor at somme formuleringar i kjeldene også kan tyde på at barna til Eystein ikkje var heilsysken,
    Som nemnt ovanfor, var det ein Eystein Guttormsson som i følgje tre brev frå 1493 hadde gjeve kona si, Gullaug Olsdotter, Tåkåstad (på Fron) i festegåve (DN XXI 660). Dette er stutt nemnt i ein lagmannsdom av 21.04.1612. Når det har vore tre brev frå same året, kan det tyde på at breva har vore skriftlege vitneopptak og at giftarmålet derfor kan ha vore tidlegare enn 1493. Det er ikkje kjent at nokon av etterkomarane til Eystein Guttormsson Bratt åtte Tåkåstad, men jordegodset kan sjølvsagt vera selt eller bytt bort, eller ha gått tapt i pantsetjinga som Tord Bratt måtte gjera litt før han døydde. Eystein Guttormsson Bratt laut i tilfelle vera fødd om lag 1470 eller tidlegare, og det er mogleg. Men det har også vore andre med dette namnet i området på denne tida. Ein Eystein Guttormsson var lagrettemann på Hov i Bræebygde 02.04.1449 (DN III 803). Den same eller ein annan Eystein Guttormsson var lagrettemann på Skiplom på Fron 02.12.1463 (DN XXI 542) og på Oden i same bygda 03.11.1469 (DN V 866). Både Eystein Guttormsson "Ragar" og ein annan Eystein Guttormsson er nemnde i eit diplom av 12.03.1471 (DN XVI 245), den eine som vitne og den hin som part i ei avtale som vart inngått i eit gravøl på Leine på Kvam fjorten år før. Ein Eystein Guttormsson var også lagrettemann i ei sak om jordegods i Rømsem på Kvam 03.02.1474 (DN III 904). Det kan også ha vore menn med dette namnet som ikkje er kjende frå skriftelege kjelder frå denne tida. Ut frå dei kjeldene eg har funne, kan eg ikkje sjå at vi kan slå fast at det var Eystein Guttormsso Bratt som gifta seg med Gullaug Olsdotter, og eg finn det vel mest truleg at det ikkje var så.
    Tora Tordsdotter frå Tjerne er ikke nemnt i samtidige kjelder. Kjelda for at ho var gift med Eystein Guttormsson Bratt må vera eit handskrift av Ole Bang frå 1700-talet. Ole Bang byggjer høgst truleg på eldre forelegg, men kvaliteten på desse er ikkje kjende og det er heller ikkje kjent kor lenge desse opplysningane har vore overførde som munnlege opplysningar før dei var nedskrivne. Det kan vera grunn til å minne om at folkeminne eller familietradisjonar ikkje blir rettare av å bli nedskrivne og det kan vera grunn til å vera noko kritisk til familietradisjonar om slektskap for generasjoner som ligg noko unna i tid, særleg når det blir påstått "gjæve" slektssamband. Her ser likevel dei opplysningana som er moglege å kontrollere ellers ut til å vera rette. Det er ikkje identifisert noko jordegods som må skrive seg frå Tora Tordsdotter i det seinare Brattgodset, men kjeldegrunnlaget er så tunt at det ikkje kan leggjast noko vekt på det. Det er derfor truleg rett at Eystein Guttormsson Bratt var gift med Tora Tordsdotter. Levetida hennar er ikkje kjend. Broren Kjell Tordsson var nemnt som væpner i 1523 (DN VII 584), han var sysselmann i Sør-Østerdalen i 1525 (DN XII 359) og fall ved Elvsborg eller Karlsborg i 1532 (DN IX 693). Han må ut frå det helst ha vore fødd i 1480.åra. Tora kan ha vore fødd bode før og etter Kjell. Ho må truleg vara død i alle fall før 1532, ettersom vi ikkkje finn att noko av godset til broren Kjell Tordsson hjå Brattslekta seinare, sjå drøfting av dette hjå Jan Eilert Jaatun som eg i hovudsak sluttar meg til. Dersom Ivar, Imbrikt og Tore var barn av ei kone Eystein hadde etter at Tora Tordsdotter var død, må Tora helst vera avliden noko før 1530, kanskje nokså mange år før.
    Kven eventuelle seinare koner til Eystein Guttormsson Bratt kan ha vore, er heilt ukjent. Som Jan Eilert Jaatun også har vore inne på, kan somme forhold tala for at ei kone som var mor til Ivar, Imbrikt og Tore, kunne vera frå Holåk, eller i alle fall ha arverett til ein del av garden, men det må bli heilt usikkert ut fra det kjeldematerialet som er kjent.
    Eg kan ikkje sjå at vi har opplysningar om når dei kjende barna til Eystein var fødde som er så sikre at vi kan setja opp nokor sikker rekkjefølgje.
    Ivar, Imbrikt og Tore må alle ha vore myndige i 1555 da dei skifta jord mellom seg, og dermed alle fødde før 1535. Dersom den Imbrikt som er nemnt på Holåk i 1528 er denne Imbrikt Eysteinsson, må dei vera eldre, alle fødde i det minste før 1510, men Imbrikt på Holåk i 1528 kan ha vore ein annan, t.d. ein slektning som Imbrukt Eysteinsson var oppkalla etter. Tord må vel ha vore fødd noko før 1520 når han var faut for Erik Rosenkrantz i 1550, og han har truleg vore eldst av brørne som var i live da faren døydde, ettersom det var han som skifta godset. Han kan ha vore fødd så tidleg som om lag 1500. Mor til Barbara Trondsdotter nemnt ovanfor må etter vanleg rekning helst vera fødd før 1530. Per Bratt hadde ein son som truleg var fødd i 1560-åra eller litt før. Og Per må da vera fødd minst 20 år tidlegare. Dersom det var Sissel som var gift med Nils Busvol, måtte ho etter det Per Berg har rekna med, helst vara fødd så seint som i 1540-åra. Engebret Hougen har meint at ho må ha vore fødd noko før, og at det var ei dotter hennar som var gift med Nils Busvul. Utenom dette har vi alder til nokre barnebarn til Tore Eysteinsdotter i manntala i 1660-åra, men desse mennene var da svært gamle. Den oppgjevne alderen blir da erfaringsmesssig noko upåliteleg og derfor utenleg for vårt formål her.
    Det finst heller ingen opplysningar, samtidige eller seinare, om kven som var mor til noko av barna til Eystein, men det er ein del haldepunkt i kjeldematerialet for å seia noko om det:
  - Ivar, Imbrikt og Tore må ha vore heilsysken. Det er ikkje dermed sagt at dei ikkje hadde fleire heilsysken, men jordbytet i 1555 kan tyde på at dette var eitt syskenlag og at dei andre barna dermed hadde anna mor.
  – På skiftet i 1575 overtok Tore hovudbølet, som var Bjølstad. Det kan tyde på at ho var eldre enn Sissel.
  – Etter skiftet i 1575 mellom Tore og Sissel gjorde dei eit ekstra byte slik at Sissel fekk 1 hud i Viste fordi det var hennar mødregods. Det kan tyde på at dei hadde ulike mødre.
  – Ved rettssaka i 1563 mellom Eirik Bratt og den nye ektemannen til enkja etter Tord Bratt, er mora til Eirik omtala som hans mor, ikkje deira mor. Det kan tyde på at dei ikkje hadde felles mor.
  – Etter det som er opplyst i rettssaka i 1563, var det Tord som skifta arven etter faren mellom syskena. Han har da truleg vore eldste attlevande son. I alle fall Per og Eirik må ha vore i live ved skiftet.
  – Eirik, og eventuelt Kristian, må ha vore yngre menn da dei sist i 1550-åra var sveinar på Akershus, men det er ikkje sikkert at desse sveinane var søner til Eystein Bratt.
  – Vi ser av namna på barna at det truleg har vore oppkalling. Namna Tord og Tore er truleg komne inn i slekta med Tora Tordsdotter. Sissel er truleg oppkalla etter farmora, Per etter farmors far. Oppkallingsskikkana denne tida er ikkje fullt ut kjende, dei har nok ikkje vore heilt dei same, og truleg ikkje like faste, som dei vi kjenner frå 1700- og 1800-talet, men seinare skikker må ha utvikla seg frå tidlegare skikkar. Den oppkallinga vi ser, kan derfor likevel, samanhalde med dei skikkane vi kjenner seinare, vera til ei viss rettleiing om mødre og rekkjefølgje for barna.
    Som eg har peikt på ovanfor, må Ivar, Imbrikt og Tore ha vore dei eldste dersom berre desse tre har same mor, og det er denne Imbrikt som var brukar på Holåk i 1528. Da er dei helst fødde rundt 1500 og mora kan i og for seg vera den Gullaug Olsdotter som er nemnt ovanfor. Dersom det da var så at Tord skifta farsarven som eldste son i live, må både Ivar og Imbrikt ha vore døde før faren i tida mellom 1555 og 1560. Det er i og for seg mogleg. Men vi veit vel ikkje sikkert kva slag skifte det var Tord stod for, det kan vel også ha vore eit avsluttande lausøyreskifte etter at faren hadde skifta den faste eigedomen i live. Av avtala eller skiftet av 1555 synest det gå fram at den faste eigedomen har vore skifta før. Da kan Ivar som eldste son ha fått Bjølstad, Imbrikt kan ha fått Holåk og Ivar eller begge kan ha fått noko jordegods i Selsjord. Men dette jordegodset som er nemnt i 1555 kan også vera gods desse barna har fått ved eit skifte før far deira gifta seg på nytt, og da kan vi ikkje slutte noko som helst av dette ut over det som konkret er nemnt i brevet. Dersom Ivar, Imbrikt og Tore var eldst av barna, må Ivar helst vera avliden utan etterkomarar og Imbrikt må helst vera død før Ivar dersom det var så at han hadde etterkomarar, ellers skulle ein vente å finne dei som eigarar av Bjølstad. Under denne føresetnaden kunne Tora Tordsdotter som andre kone til Eystein vera mor til resten av barna, sjølv om det blir mange vaksne barn på ei kvinne til å vera denne tida. Da måtte i tilfelle Sissel vera fødd før 1532, jf. drøftinga av levetida hennar overfor, og kunne knapt vera gift med Nils Busvold slik Per Berg har rekna med. Ho kunne da vera gift med en ukjend mann på Skjåk, slik Engebret Hougen har rekna med. Ho kunne også vera fødd i eit tredje ekteskp til faren og dermed fødd seint nok til å vera gift med Nls Busvol.
    Eg finn vel at denne konstruksjonen med Ivar, Imbrikt og Tore som dei eldste, ikkje er umogeleg, men vanskelegare å få til å passe med kjeldene enn ein hengingsgang i hovudtrekk som den Jan Eilert Jaatun har peikt på,
    Dersom Ivar, Imbrikt og Tore var barna til andre kona, har Eystein Guttormsson Bratt gifta seg fyrste gongen ei tid etter 1500 med Tora Tordsdotter frå Tjerne. Eldste (kjende) sonen har fått namnet Tord etter morfaren. Tora må så ha døydd og Eystein har gifta seg andre gong med henne som vart mor til Ivar, Imbrikt og Tore. Tore var i tilfelle oppkalla etter den avdøde fyrste kona, dette var ein svært sterk oppkallingsskikk seinare, og det er dermed rimelig at han er mykje eldre enn det vi sikkert veit. Dersom Sissel både var yngre enn Tore, og halvsyster hennar, må Eystein også ha vore gift ein tredje gong med mor til Sissel. Hvis det er rett at Tord og Eirik var halvbrør, må også Eirik vera fødd i dette tredje ekteskapet, det passar også med alderen dersom det var han som var svein på Akershus. Eg finn likevel denne plasseringa av Eirik usikker. Eirik må ha fått seg tildelt den nest største garden, Angard, på skiftet og det skulle tyde på at han var av dei eldste brørne i live ved skiftet. Formuleringa i rettssaka i 1563 er heller ikkje særleg klår og kan vera ei meir tilfeldig formulering utan tilsikta meiningsinnhald. Eirik kan derfor ha vore av dei eldste. Om det var fyrste kona, Tora Tordsdotter, eller tredje kone som var mor til Per og Åse, må ut frå kjeldene bli enda meir usikkert enn for dei hine. Aldersomsyn både for Åse og faren talar kanskje mest for at ho var dotter til Tora. Det er ikkje sikkert kjent når Per døydde anna enn at det må ha vore før 1572, men dersom han levde da Tord døydde i 1560, må han ha hatt minst ein eldre bror i live som døydde utan etterkomarar, ettersom han ikkje kan ha fått Bjølstad. Det kan ha vore Eirik som var eldre, og det kan også ha vore Ivar. Etterslekta til Imbrikt er også usikkert dokumentert. Per var ut frå dette kanskje av dei yngre syskena. Dersom Kristian var son til Eystein, har vel han også helst vore frå tredje ekteskapet, ut frå truleg alder på ein svein på Akershus sist i 1550-åra.
    Det må nemnast at heile denne gjennomgangen av ekteskap og rekkjefølgja på barna til Eystein Guttormsson byggjer på at Ivar, Imbrikt og Tore var eitt syskenlag og at dei andre barna var halvsyskena deira. Så uklårt som diplomet frå 1555 er, finn eg ikkje det heilt sikkert.
    Eg finn ut frå denne gjennomgangen at det ikkje kan seiast noko sikkert om kven som var mor til barna til Eystein Gutttormsson Bratt og kva for rekkjefølgje det var på barna, kanskje med unntak for at Tora Tordsdotter høgst truleg var mor til Tord Bratt.»     Jeg har valgt å følge oppstillingen til Jan Eilert Jaatun når det gjelder gifte og hvilke barn som skulle kunne høre inn under hvert ekteskap, men vil presisere at konklusjonene er usikre!. 1